AAOIFI ifadesinin açılımı şöyledir: Çeşitli ülkelerden alimlerin katıldığı İslami Finans Kuruluşları İçin Muhasebe ve Denetleme Kurumu-Mename-Bahreyn

Kısa adı AAOIFI olan bu kuruluş, şartlı olarak bazı konuları caiz görenlerdendir. Bu görüşün fıkha göre tutarlı tarafı ve itibarı olup olmadığını anlamak için kurumu kısaca tanıtmaya ihtiyaç var.

Kurumun hazırladığı standartlar kitabı birçok dile çevrildi ve birçok ülke de bu standartları (faizsiz finans kurallarını) kendi işlemlerinde bağlayıcı kabul ettiler. Standartlar kitabı Türkçe’ye de çevrilip bastırıldı; çevirenler: Mehmet Odabaşı (Giriş – 20 Standartlar), Doç. Dr. İshak Emin Aktepe (21-41 Standartlar). Bu çeviriden sonra da 30 kadar standart yayımlandı.

İşte bu çevirinin başında AAOIFI hakkında şu bilgi vardır:

Daha önce İslâmî Bankalar ve Finans Kuruluşları İçin Finansal Muhasebe Kuruluşu adıyla bilinen AAOIFI, birkaç tane İslâmî Finans Kuruluşu tarafından imzalanan kuruluş sözleşmesi uyarınca 1 Sefer 1410 / 26 Şubat 1990 yılında Cezayir’de kuruldu. AAOIFI 11 Ramazan 1411 / 27 Mart 1991 yılında herhangi bir kâr amacı gütmeyen bağımsız tüzel kişiliğe sahip uluslararası bir kuruluş olarak Bahreyn’de tescil edildi.

AAOIFI’nin amaçlarını şöyle sıralamak mümkündür:

(1) İslâmî finans kuruluşları için muhasebe ve denetleme anlayışını geliştirmek.

(2) Bu anlayışı eğitimler, konferanslar ve sempozyumlar düzenlemek, süreli yayınlar çıkarmak ve araştırmalar hazırlamak gibi yollarla yaymaya ve uygulamaya çalışmak.

(3) İslâmî finans kuruluşları için hazırlanan ve hayatın tüm alanlarını düzenleyip kuşatan İslâm hukukuna ait hükümler ile ilkeler yanında bu kuruluşların ortaya çıktığı toplum yapısını da esas alan İslâmî standartları hazırlamak, yayınlamak, açıklamak, incelemek ve tashih etmek.

(4) İslâmî finans kuruluşuna ait finansal tabloları kullananların verilen bilgilere güvenini artırmak ve onları bu kuruluşlarla çalışmaya (yatırımlar, finansman, mevduat yatırma ve bankacılık hizmetlerinden yararlanma) teşvik etmek…

Bu kurumun fıkıh heyetinde yirmi kadar İslam dünyasının tanıdığı ve itibar ettiği alim var, başkanları da Pakistanlı alim Muhammed Taki Osmani idi.

Standartlar, büyük emek mahsulü çalışmalar sonunda oluşturulmakta, fıkıh heyeti üyelerine çeşitli hizmetler veren onlarca insan da faaliyete katılmaktadır. Her standardın tartışması ve dayandığı deliller de kitapta yerini almış bulunmaktadır.

Soruda açıklanan oranlar bir nassa değil, içtihada dayanmaktadır. Bu içtihadın dayanağı fıkıh kuralları da:

a) Umumi belvâ ve zorluğun izalesi,

b) Ülke ekonomisinin ayakta durabilmesi, rekabet edebilmesi, büyük ölçekli üretim ve ticaret yapılabilmesi, küçük tasarruf sahiplerinin ortaklık usulü ile helal yoldan paralarının değerlerini koruma ve kâr sağlama talepleri… bütün bunlar ve başkalarının hem kamuya hem de bireylere ait önemli bir ihtiyaç olması. “İhtiyaç genel olsun özel olsun zaruret sayılır.” kuralı.

c) “Bu mantık geçerli ise sermayesi ve işi de haram olan şirketlere de ihtiyaç var, onların senetlerini almak niçin caiz olmuyor?” şeklinde bir soru olursa, buna verilen cevap ise yine bir fıkıh kuralıdır: “Hüküm bakımından az, çoğa tabidir; az olan, çok olanın hükmünü alır; yani çoğu haram olanın tamamı haram sayılır, azı haram olanın tamamı haram olmaz.”